De 3 Boekengroep bestudeert onderwerpen uit de Tenach, het Nieuwe Testament en de Koran.

Deze studiegroep maakt deel uit van het ILPA en bestaat uit Cokkie Groot (voorzitter), Andy Deutsch (secretaris), Emir Ertas,  Annego Hogebrink, Mohamed Ezhar en Coos de Wit.

Voor de doelstelling van het Ilpa zie de homepagina van deze site.

Recht en gerechtigheid (1)

Over dit onderwerp spraken we op 27 maart 2017.
We maakten daarbij dankbaar gebruik van een recente studie van Marius de Geus:

Recht en gerechtigheid (2)

Bijdrage van Rien Erkelens:

Gerechtigheid (3)

Bijdrage van Andy Deutsch:

Barmhartigheid 

Barhartigheid was het onderwerp van de 3-boekengroep op 21 februari 2017.
Van Andy Deutsch is de volgende bijdrage:

Aansprekende teksten

Op 13 december 2016 spraken we over teksten uit Tenach, Bijbel en Koran. Ieder had een tekst uitgezocht die hem of haar erg aansprak.

Dit zijn de bijdragen van Andy Deutsch en Cokkie Groot:

De opstanding van Jezus.

Op 6 september 2016 bespraken we dit onderwerp in de 3 Boekengroep.
Hieronder de inleiding van Rien Erkelens:

Schepping

Op 29 maart 2016 bespraken we in de 3-boekengroep het thema Schepping.
Van Andy Deutsch, Emir Ertas en Cokkie Groot ontvingen we voor de site de volgende bijdragen:

Het Bijbelse scheppingsverhaal vanuit Joods perspectief
Andy Deutsch

Het Joodse en Christelijke verhaal is naar de letter van het Oude Testament tekst zo lijkend op elkaar dat ik een andere invalshoek verkies.
Of ik persoonlijk in G'd geloof, is voor mij moeilijk, daar ik weet niet precies wat ik onder G'd moet verstaan/begrijpen.
Ik kan me vinden in de uitspraak van Golda Meyer: "Ik geloof wel in het Joodse volk, dat wel in G'd gelooft."
Geloof is hoop en zoals Lodewijk Asser het stelt: "Nieuwsgierigheid is de brandstof van hoop en daardoor is het goed om behoefte te hebben elkaar te leren kennen."
Wat wel's op mijn ziel wrijft zijn gebeurtenissen zoals de Holocaust,kinderen met kanker etc.

De schepping volgens de Koran
John van Schaik, 2008
Verschenen in In Beweging (najaar 2010)

Na de schepping van de hemelen en de aarde en alles wat daarop is, begint God aan de
schepping van de mens. De gehele schepping is dienstbaar gemaakt aan de mens (13:32). God
heeft de mens uit één wezen geschapen (6:95). Adam en Eva worden gevormd uit de aarde
(18:37), uit leem (23:12), uit een druppel (18:4) en Allah ‘blies hem iets van Zijn geest in’
(32:9):

De schepping vanuit Christelijk perspectief
Cokkie Groot, 2016

Het scheppingsverhaal uit de bijbel wordt niet ter discussie gesteld. Er staat wat er staat.
Wel kunnen we praten over de interpretatie ervan, en dan vooral: wordt het naar de letter begrepen of naar de
geest.
Vanwege het Christelijke perspectief heb ik gekeken naar drie belangrijke theologen en wat zij over de
schepping zeggen: Augustinus, Luther en Calvijn. Zij staan voor gevestigde leer van de kerk.

Messias

Op 12 januari 2016 spraken we over het onderwerp Messias.
Andy Deutsch, Rien Erkelens en Emir Ertas leidden dit in vanuit het Jodendom, het Christelijk geloof en de Islam.
Andy, Emir en Rien schreven ook bijdragen voor de ILPA-site, zie hieronder.
Het gesprek hierover zal in september worden voortgezet.

Een Joodse visie over een/de messias

Enkele gedachten vooraf:
-In de Tora komt de Messias niet voor.
Wel veelvuldig bij de profeten.

-Dat de jood Jezus als Messias afwijzen, heeft 2000 jaar voor de joden nare consequeties gehad.
-Als de Messias komt c.q. terugkomt, ziet men wie gelijk had.

-Joden praten liever over Masjiach(Hebreeuws voor gezalfde), daar Messias een beladen begrip is met een zeer sterke associatie naar Jezus. 

Jezus/Messias; Aantal Koraanverzen

Ons geloof in de Messias, Jezus zoon van Maria (vrede zij met hem) vindt plaats op basis van hetgeen vermeld staat in het Boek van Allah en de Soennah van onze Boodschapper Mohammed (vrede zij met hem).
Wij geloven dat Jezus (vrede zij met hem) een dienaar van Allah was en één van Zijn nobele Boodschappers. Allah heeft hem gezonden naar het nageslacht van Israël om hen uit te nodigen in Allah te geloven en Hem alleen te aanbidden. 

De Messias in het christelijk geloof

Ichthus = vis

Dit symbool dateert uit de eerste eeuwen van het christelijk geloof. In die tijd werden christenen vervolgd. Openlijk uitkomen voor je geloof was voor hen levensgevaarlijk. Maar met je voet kon je deze vis op de grond tekenen.

In de Griekse taal van die tijd was ichthus het woord voor vis. In het vissymbool staan de letters I, CH, TH, U, S voor de namen Jezus, Christus, Zoon van God, Redder.
Het Griekse woord christus is de vertaling van het Hebreeuwse woord masjiach. Masjach betekent: zalven met zalfolie. Messias en Christus betekenen: gezalfde.
Voor de betekenis van de messiastitel moeten we dus naar de Joodse Bijbel, de Tenach.

Christelijke feesten

Op 1 oktober 2015 hield Cokkie Groot een inleiding over de achtergrond en de betekenis van de christelijke feesten. Hier volgt de samenvatting:

Alle Christelijke feesten hebben een niet-Christelijke oorsprong, behalve Hemelvaart.

Kerstmis
De geboorte van Jezus.
In het Westen op 25 en 26 december.. In het Oosten 13 dagen later, op 6 januari.
Dit is ook: Epiphanie (daarover later).
In het Westen wordt Kerstmis nadrukkelijker gevierd dan in het oosten. In het oosten vooral: Epiphanie en Pasen.
In de Ethiopisch Orthodoxe Kerk vooral Epiphanie, het belangrijkste feest van het jaar.

Oorsprong:
Germaanse Midwinterfeest op 21 december. Joelfeest. In de Scandinavische talen heet Kerstmis nog steeds: "Jul".
In de 4e eeuw werd de kerk bevrijd van vervolging door keizer Constantijn. Hij werd Christen. Hij stelde het kerstfeest in op 25 december. Voordien op die dag in de landen rond de Middellandse zee: de verering van de Zonnegod: Ra, Helios.
De Zonnegod heette: Sol Invictus (de onoverwinnelijke zon). Christus heette: het licht der wereld, dus werd Christus op de Sol Invictus ingevuld.
Bovendien: op die datum ook de Saturnalia, het feest van de god Saturnus en van de keizer.
Razend populair.
Kerstmis werd de vervanging ervan, want je kon het volk zijn populairste feest niet afnemen.

De naam "Kerstmis" komt van "Christus-mis". Aan het einde van de mis in het Latijn zegt de priester: "Ite missa est".
Ster van Bethlehem. Komt alleen voor in het evangelie van Mattheüs, bij het verhaal van de Wijzen uit het Oosten. Mattheüs vooral Joods georiënteerd, dus veel verwijzingen naar het OT.

Ster kan zijn: komeet Halley,
conjunctie van Jupiter en Saturnus omstreeks het jaar 0, ster van de waarzegger Bileam (Numeri 24:17): "Een ster komt op uit Jacob, een scepter uit Israël."

Bileam moest van koning Balak van Moab de Israëlieten tijdens de tocht door de woestijn vervloeken, maar spreekt de zegen uit.

Epiphanie

Technische term voor de verschijning van de godheid in de godsdiensten rond de Middellandse zee.
Godenwereld dicht bij de mensenwereld (Olympus). Van tijd tot tijd verscheen één van de goden (bv. Dionysius, Demeter).
Nu wordt in de oosters Orthodoxe Kerk en de Ethiopisch orthodoxe Kerk op die dag de geboorte van Christus gevierd.
Ook: in het Westen Driekoningen.

Pasen

Van oorsprong het Joodse Pesach. Pesach: "passage, voorbijgaan". De engel des doods van het Exodusverhaal. Bloed op de deurposten van de Hebreeën bij de 10e plaag: sterven van alle eerstgeborenen in Egypte. Niet de kinderen van de Hebreeën. Door het bloed wist de engel dat hij die deur voorbij moest gaan.
Pesach feest van de Uittocht (Exodus) uit Egypte. Bevrijdingsverhaal. Leven door het doodswater van de Rode Zee heen.
Oorspronkelijk ook: oogstfeest, feest van de ongezuurde broden. Ongezuurd omdat alles bij de nieuwe oogst nieuw moet zijn. Zuurdesem is oud brood. Feest van nieuw leven.
Lentefeest.
Dus: bevrijding en nieuw leven. Deze twee feesten zijn samengesmolten.
Wordt gevierd op 14 en 15 Nisan (maart/april), de eerste maand van het jaar. Niet verwarren met Nieuwjaarsdag in het najaar op 1 Tisjri (september/oktober)!
Christelijk feest: de opstanding uit de dood van Christus. Hij vierde het Pesachfeest vóór zijn arrestatie. Gekruisigd vanwege zijn verkondiging van bevrijding.
Verdacht van: politieke opruiing. Werd Koning van de Joden genoemd. Sprak van een ander Koninkrijk dan het rijk van de Romeinse keizer. Koninkrijk van God.
En vanwege godslastering. Werd Gods Zoon genoemd. Verbond zijn leven met het verhaal van de Uittocht.
Wordt gevierd in maart/april.
Christelijk: op de eerste zondag na de eerste volle maan na 21 maart. Datum varieert.

Hemelvaart

40 dagen na Pasen.
Na de opstanding verscheen Jezus aan zijn leerlingen. Volgens Acta 1:13 ging hij na 40 dagen naar de hemel.
Jezus belooft dat de Heilige Geest zal komen om zijn volgelingen te inspireren met het verhaal door te gaan.
40 is speciaal getal: 40 jaar in de woestijn, 40 dagen verzoeking in de woestijn.
Loutering.

Pinksteren

Ook Joods feest: Wekenfeest (Sjavoeoth = weken).
Oogstfeest, 7 weken na Pesach Op de dag na de afloop van de 7 weken, dus op de 50e dag.
Verbonden met Pesach.
Oorspronkelijk: offerfeest van de eerstelingen, later verbonden met herdenking van het ontvangen door Mozes van de Thora (10 Geboden) op de Sinaï tijdens de Uittocht.
Ook: einde van de Omer-telling, d.i. de plechtige telling en de zegening van de 49 dagen tussen Pesach en Sjavoeoth. Einde van de tarwe-oogst en begin van de gerst-oogst met aanbieden van de eerste garve van de gerst. Ook: feest van de ontvangst van de Torah op de Sinaï.
Christelijk: de volgelingen van Jezus waren bij elkaar in Jeruzalem om Sjavoeoth te vieren. Ze vertelden iedereen van de verkondiging, het lijden, de dood en de opstanding van Jezus.
Dan bevangen door de Heilige Geest. De volgelingen van Jezus spreken vele talen, zodat iedereen de boodschap van Jezus kan verstaan.
Gezien als begin van de Christelijke Kerk.
Pinksteren, Grieks: πεντηκοστα, 50. 50 dagen na Pasen ( 7 weken).

Feestdagen in de islam

Op 28 juni 2015 spraken we over de feestdagen in de islam. Bettina Eroglu gaf hierover uitleg en vertelde wat de feesten voor haar betekenen.

RAMADAN:
Van dageraad tot zonsondergang wordt gevast.Zieke mensen, zwangere vrouwen,jonge kinderen en alle anderen voor wie het vasten een bedreiging voor de gezondheid kan vormen zijn niet verplicht te vasten.
Ramadan is niet alleen vasten, maar brengt je dichterbij het geloof. De geloofsovertuiging wordt tijdens deze maand intenser ervaren. Je leest de Koran, maar dan veel bewuster. Tijdens de Ramadan wordt getracht de hele Koran te lezen (30 delen).
Je bidt tijdens de Ramadan met een diep bewustzijn, een concentratie verhoging..
Het is een maand dat je kijkt en afstand neemt van je minder goede gewoontes.. Zelfbeheersing wordt toegepast! Je tracht zuiverder te leven. Het is een maand van inkeer. Een maand van bezinning, extra aandacht aan verdraagzaamheid, vrijgevigheid en liefdadigheid.

HET KLEINE FEEST, SUIKERFEEST:
Na afloop van de vastenmaand, de Ramadan viert men het kleine feest, ook wel het Suikerfeest genoemd. Het kleine feest gaat vooraf aan het grote feest, het Offerfeest dat 2 maanden en 10 dagen later gevierd wordt. Op het kleine feest wordt het einde van de vastenmaand gevierd.
In de ochtenduren is er een speciale gebedsdienst in de moskee. Daarna gaan iedereen bij elkaar op bezoek. Het is een feestelijke dag waarop veel zoetwaren worden gegeten en de kinderen veel snoepgoed eten. Vandaar de naam Suikerfeest.

HET GROTE FEEST, OFFERFEEST
Zoals al werd benoemd volgt 2 maanden en 10 dagen na het kleine feest het grote feest, het Offerfeest.
Dit feest heeft betrekking op het verhaal van Abraham (Ibrahim) en zijn beproeving om in opdracht van God zijn zoon te offeren. Op het laatste moment wordt een schaap i.p.v. zijn zoon geofferd. Vandaar ook de gewoonte doorgaans een lam te slachten.
Rien vindt het een moeilijk te verteren zaak om je zoon op te offeren.Bettina vindt dat je het meer naar de geest en minder naar de letter kunt lezen. Er zit een diepere betekenis in dit verhaal.
Het vertrouwen tussen Abraham en zijn zoon spreekt Cokkie erg aan. "Ze gingen samen naar het altaar"
Je kunt allerlei boodschappen erin lezen, veel wijsheden en levenslessen eruit trekken.
Bettina vertelde dat het erg voornaam is het onvoorwaardelijk accepteren van opdrachten van God is wat de profeet Abraham als beproeving ervaarde.
Het Suikerfeest is het afsluiten van het vasten op de 27ste nacht van de vastenmaand wordt de openbaring van de Koran aan Mohamed herdacht, dit is een heilige nacht. Een diepe betekenis van het Suikerfeest is het zoet denken en praten met de medemens, een tijd van vergeving.

Na Ramadan bezoek je familie, vrienden, kennissen maar ook de overledenen worden bezocht op het kerkhof.
Bettina vindt het fijner en ook zinniger om geld/ schenkingen aan minder bemiddelden te doen i.p.v. zelf als gezin een dier te slachten voor het Offerfeest.

Andere Islamitische feesten zijn:
De verjaardag van de profeet.
Islam nieuw jaar.
De heilige nacht.

Bovenstaande kan misschien voor ons interessant zijn voor een volgende bijeenkomst.

N.a.v. onze vragen vertelde Bettina:

- Dat in de Turkse moskee gepreekt wordt in het Turks. Elke moskee doet de preek in eigen taal. Vandaar het stuk "versnippering".
Het gebed wordt altijd in het Arabisch uitgesproken.
Vertalen is verraden is een uitdrukking die klopt. Bij vertalen mis je een bepaalde gevoelswaarde in de woorden.
- 5 maal per dag bidden is een herhaling van het gebed. 5 momenten op de dag waarop je God eert en gedenkt...Per gebed wel verschillende hoeveelheden van handelingen, rakats.
- Er is voor de Moslims een speciale maankalender met de tijden van gebeden, vasten en de speciale dagen.
Dit omdat de Islamitische jaartelling niet synchroon loopt aan de Europese.
- Twee en een half procent van je vermogen is wat jaarlijks gegeven/ afgestaan wordt (Zakat).
- Vrouwen hebben een belangrijke rol binnen de moskee, geloofsgemeenschappen, alleen omdat meer mannen in het algemeen komen bidden, is daardoor de ruimte van de mannen groter. In Islamitische landen is de indeling van de moskeeën, mannen en vrouwenruimtes evenrediger ingedeeld.

Pesachfeest

Op 18 maart 2014 spraken we over de betekenis van het Joodse Pesachfeest. Andy Deutsch vertelde over de oorsprong, de viering en de betekenis van dit Joodse feest.
Het Pesachfeest gaat terug op de bevrijding van het volk Israël uit de slavernij in Egypte . Daarover wordt verteld in het Bijbelboek Exodus. Exodus betekent ”Uittocht “. De profeet Mozes speelde daarbij een leidersrol.

Vanuit deze inleiding spraken we verder over slavernij, verslaving, vrijheid, bevrijding, vrije wil.

Ook in de islam is vrijheid een belangrijk thema. Islam betekent onderwerping, overgave aan God. Maar juist die overgave maakt mensen vrij.
Het Joodse Pesachfeest heeft een voortzetting gekregen in het Paasfeest van de Christenen. Pasen betekent dat Christus uit de dood is opgestaan en ons bevrijdt tot een nieuw leven op weg naar een toekomst van vrede en recht.
Tot slot spraken we over de samenleving als het huis waarin we kunnen wonen in vrijheid en verbondenheid.

Vasten

In de bijeenkomst van 9 september 2014 leidde Emir Ertas het thema Vasten in. In de islam is het vasten deel van de Ramadan. Het vasten houdt in: tussen dageraad en zonsondergang geen eten, drank en seksuele omgang. Maar vasten is veel meer dan een fysiek gebeuren. Vasten is een oefening om afstand te nemen van de materiële kanten van het menselijk bestaan en ons meer te richten op de spirituele dimensies van het leven als geheel.
De letters van het woord Vasten kunnen als volgt worden uitgelegd: Vergeving, Aandacht, Solidariteit, Tot zichzelf komen, Eerlijkheid, Nadenken.
Je kunt ook denken aan het beeld van de ruiter en het paard. Je ego wil van alles, maar niet alles is goed.

In de (C) Hadith (de traditie), zijn uitspraken van de profeet over het Vasten overgeleverd en uitgewerkt. Uiteindelijk gaat het om gedragsverandering: dat je dichterbij je Schepper komt, dat je opener wordt voor je medemens en dat je leert je eigen driften en lusten beter te beheersen.
In de Ramadan wordt ook extra aandacht gegeven aan hulp voor de medemens. Voor mensen met fysieke beperkingen kan het vasten lastig zijn, maar er zijn allerlei mogelijkheden om toch mee te kunnen doen.

Ook Joden en Katholieken hebben vastentijden in hun jaarcyclus. Bij Protestanten worden deze gedachten herkend. Op allerlei manieren wordt gezocht naar manieren om los te komen van de tredmolen van produceren en consumeren en ons leven te richten op wat er werkelijk toe doet.
Vasten en bidden zijn geen plichten waaronder we gebukt gaan maar juist manieren om onze menselijke vrijheid intensiever te beleven en verder te ontwikkelen.

Geloof en geweld

Op 12 januari 2015 hield Rien Erkelens een inleiding over geloof en geweld.
Al in het eerste boek van de Bijbel wordt verteld over een moord. Kaïn sloeg zijn broer Abel dood. De lijn van het geweld van de sterkere tegen de kwetsbare loopt door hele menselijke geschiedenis heen. Maar ook klinkt de stem: Kaïn, waar is je broer? Wat heb je gedaan? Het bloed van de slachtoffers roept van de aarde omhoog en wordt door de Eeuwige gehoord. Wij kunnen die stem overschreeuwen, maar nooit zal die Stem tot zwijgen worden gebracht. De oproep: Hoor, klinkt ook tot ons, het raakt je diep en motiveert je om je in te zetten voor rechtvaardigheid en vrede op alle terreinen van het leven.
Opvallend is dat in de Koran Kaïn een verliezer wordt genoemd! (Soera 5: 30)

In hun boek ‘De kunst van het vreedzaam vechten’ stellen Hans Achterhuis en Nico Koning de vraag of de instituties van onze samenleving (zoals de democratie, de rechtstaat, de markt en de sport), de waardevolle elementen uit de traditie en de praktijken en ideeën van onze cultuur sterk genoeg zijn om onze samenleving te beschermen voor een terugval van onze samenleving naar een grotere gewelddadigheid. Hun antwoord is: Ja, maar dan moeten we deze instituties en waardevolle elementen wel verder uitbouwen en ontwikkelen. Zij wijzen bijvoorbeeld op het belang van goede gespreksfora en het klimaat van respect en partnerschap. Je kunt ook denken aan het onderwijs en de (sociale) media.

De Tenach, het Nieuwe Testament en de Koran bevatten alle drie teksten die zowel voor het rechtvaardigen van geweld als voor geweldloosheid zijn en nog steeds worden gebruikt. Maar je ziet ook een lijn van het beteugelen van geweld en het zoeken naar meer ruimte om vreedzaam samenleven te bevorderen.

Het unieke van het christelijk geloof zou Pasen kunnen zijn als mogelijkheid en ruimte voor een nieuw begin. In die ruimte kan de creatieve kracht van een nieuwe wereld overal mensen inspireren tot verzet tegen het kwaad en tot inzet voor wat goed en genezend is. Het symbool van het christelijke geloof is het kruis van Jezus, maar het zou ook de vredesduif van Pinksteren kunnen zijn.
In de Tenach staat een prachtig visioen over de tempelberg van Jeruzalem waar recht gesproken zal worden tussen de volken, dan zal de oorlog zijn afgeschaft en alle wapens worden omgebouwd tot instrumenten voor de vrede, sjaloom, salam.

We sloten deze avond af met de toespraak van Peter van Uhm op 4 mei 2013 bij de herdenking op 4 mei op de Dam in Amsterdam: “… Niet vanuit het ik en vanuit het zij, maar vanuit het wíj ontstaan de goede dingen". 

Joodse feesten

Op 16 maart hield Andy Deutsch een inleiding over de Joodse feesten. Hij wees op het principe dat de Joodse feesten altijd beginnen op de avond die voorafgaat aan de dag die op de kalender staat. Dat herinnert aan het scheppingsverhaal: “Het was avond geweest, het was ochtend geweest, de eerst dag” enz.

Het loofhuttenfeest herinnert aan de tocht door de woestijn na de uittocht uit Egypte. De loofhut bevat openingen naar boven, zodat wie erin verblijft altijd de hemel kan zien. De verschillende takken en vruchten die worden gebruikt hebben alle een symbolische betekenis.
Op het nieuwjaarsfeest, de Rosj Hashana, wordt het begin van de schepping gevierd. Op deze dag wordt op de sjofar, de ramshoorn geblazen, de aankondiging van een nieuwe tijd. Het huidige jaartal van de schepping is 5775.
Na Rosj Hashana zijn er zeven dagen om je woorden en daden te overdenken en om goed te maken wat je verkeerd hebt gedaan.
Daarna wordt de grote verzoendag gevierd, de Jom Kippoer. Toen er in Jerzualem nog een tempel was werd er een lam geslacht waarvan het bloed verzoening bracht. Er werd ook een geit, die alle beleden zonden op zich geladen kreeg, de zondebok, de woestijn in gejaagd. Een symbolische gebeurtenis om ruimte te maken voor een nieuw begin. Je zag de zondebok nooit meer terug.
Op deze dag wordt ook het Kol Nidrei gezongen, het lied over de kwijtschelding van alle eden, verplichten en geloften die je aan God en jezelf hebt gedaan.
Voor het Pesachfeest zie bij 18 maart 2014.
Wekelijks wordt de sabbat gevierd. De naam sabbat komt van een woord dat ‘rust houden’ betekent. De sabbat is een dag om tot rust te komen. Er zijn allerlei geboden voor de sabbat, maar in noodsituaties gaat het leven boven alle wetten (b.v. het redden uit een waterput).
Het gaat op de sabbatdag om het gedenken van de schepping en van het einde van de slavernij in Egypte. Op de tafel liggen twee sabbatsbroden, symbool van de dubbele portie manna voor de sabbatdag tijdens de tocht door de woestijn. Het zout dat op de broden is gestrooid symboliseert de duurzaamheid in de relatie met de Eeuwige.
Zo worden in de feesten de schepping, de bevrijding en de voortgang van het leven gevierd. In het gedenken wordt de blik op het verleden, maar ook op het heden en op de toekomst gericht.
De feesten helpen ons om aandachtig en zorgvuldig het leven te leven als een geschenk van God, met aandacht voor je medemensen en jezelf, als mensen onderweg.